Normal hayat şartlarında her alanda ebeveynlerin çocukları ile ilgili endişe ve kaygı taşımaları gayet olağan bir davranıştır. Bu düşünceler spor salonlarına girildiğinde ebeveynleri daha fazla sarmaktadır. Sporcu ebeveynlerini meşgul eden endişeler; oyun süreleri, temaslı oyunlarda sertlikler, antrenör veya hakem tavırları, takım arkadaşları ile problem yaşanabilme ihtimali, gösterebilecekleri oyun başarısı, sakatlık yaşama ve mutlu olamama ihtimalidir.
Çocukları koruma gayreti bir ebeveynlik içgüdüsüdür. Çocukların savunmasız oldukları düşüncesiyle ebeveynlerin kendilerini daha iyi hissetmelerinin bir yolu olarak onlar adına her şeyleri düşünmek ve müdahale ederek olayları çözme şeklinde kendilerini rahatlayabilmektedirler. Ebeveynlerin kontrolleri azaldığında çocukları için endişe duyma nedeni kendilerini aranan biri olarak hissedebilme duygusudur. Unutulmamalıdır ki; ebeveynlerin endişeli tavırları çocuklar üzerinde olumsuz etki oluşturarak gerçek kimliklerinin ortaya çıkışını engelleyecektir.
Bir spor ebeveyni olarak endişenizi azaltmak istiyorsanız, bazı önerilerimiz olacaktır:
Ebeveynlerin Rollerini Kabullenmesi: Spor karşılaşmalarında yapılacak her faaliyet kurallar, görevliler (salon görevlileri, hakem, sağlıkçı, emniyet güçleri) ve diğer katılımcılar tarafından dengeli bir şekilde ayarlanmaktadır. Geleceğimiz olan gençler için her türlü gelişimin sağlanması hedeflenmiştir. Bu ortamlarda ebeveynlere düşen görev salonda sakin ve mutluluk içinde karşılaşmaları izlemeleridir. Karşılaşmada yer alan çocukları yerine asla oyuncu olarak soyunmamaları gereklidir. Onlara güvenmeleri ve ellerinden gelenin en iyisini yapacaklarına dair inançlarını korumaları yeterlidir.
Endişenin Sınıflanması: Öncelikle dil ile söylediğiniz “endişeli değilim” yaklaşımı endişenizi çözmenize yardımcı olmayacaktır. Ebeveyn olarak sizi endişeye sürükleyen ve korkutan konuları isimlendirmekle işe başlamak en iyi yaklaşım olacaktır. Çünkü bilinmeyen şeylerden korkmak normaldir. Oyun esnasında yaşananlar hakkında fikir sahibi olursanız endişelenecek bir konunun olmadığını anlamakta zor olmayacaktır.
Korku Ve Gerçeğin Ayırt Edilmesi: Sınıflandırıldıktan sonra, endişeye veya korkuya sebep olan konunun gerçeğe mi yoksa korkuya mı dayanacağına karar verilir. Sporcu ebeveynleri çoğu zaman gerçekle değil korkudan ebeveynlik hatasına düşebilirler. Farkı bilmenin en iyi yolu, korkuyu destekleyen kanıtlar hakkında dürüst olmaktır. Ebeveynler çocuklarına karşı sevgiyle dolu oldukları için yaşanan olaylara hissi yaklaşarak olayları net ve gerçekçi görememesi doğaldır. Ama bu davranışın sporculara etkilerini de göz ardı etmemek gerekir. Objektif olabilmek için bazen güvendiğiniz birisiyle olaylar üzerinde konuşmak yararlı olabilir.
Güzellikleri Görmeyi Tercih Etmek: Spor karşılaşmalarında çok sayıda güzel şeyler yaşanır. Fakat güzellikleri görmeye hazırlanmak yerine her pozisyonda hata aramak kimseyi mutlu etmeyecektir. Hata her zaman her yerde olacaktır!!! Hata üstünde durarak daha büyük hataların olmasına sebep olmamalıdır. Çocuklarımıza güvenli ortam hazırlamak, onların mutlu olmalarına çalışmak, ortamlarını kontrol edilmesini sağlamak hep güzel şeyler olarak ebeveynleri mutlu etmelidir. Aslında herkes çocukların mutluluğu için çalışıyorlar değil mi?
Beklentileri Yönetebilmek: Hem ebeveynler hem de çocuklar için beklentileri yöneterek kaygıyı azaltmak ebeveynlere düşen önemli bir görevdir. Bunu yapmaya başlamanın bir yolu, kendiniz veya çocuklarınızı “sırtlamayı” bırakmaktır. “Sırtlama” beklentilerin artmasına ve daha fazla endişe duymaya yol açacaktır. Yeni bir sezona, okula veya takıma katılırken, beklentileri yazmak ve sezon sonunda değerlendirerek karar vermek faydalı olacaktır. Bu değerlendirmeyi yaparken de kendinize şu soruları sormak değerlendirmede yarar sağlayacaktır. Beklentilerim makul mü? Yoksa kendime veya çocuğuma mı ağır görev yüklüyorum?
Neleri Yapabilecek Nelerin Kontrol Edilemeyeceğini Tanımlamak: Ebeveyn olarak antrenörün taktiklerini, hakemlerin kuralları uygulamasını, diğer oyuncuları, alınacak oyun süresini veya ne kadar iyi oynayabileceğini kontrol edebilmek mümkün olamayacaktır. Ancak oluşabilecek olumsuz durumlara kendiniz tarafından verilen yanıtlar doğru seçilirse kontrol edilebilir bir hal alabilecektir. Antrenörle konuşup konuşmamayı veya nasıl konuşacağını kontrol edebilirsiniz. Gerçekten neyin önemli olduğuna odaklanarak çocuğun nasıl destekleneceğini kontrol edebilirsiniz. Ama kurallar, taktikler, arkadaşları ile iletişim ebeveynlerin kontrolünde olamayacaktır.
Düşüncelerin Kontrolünü Ele Geçirmeyi Öğrenmek: Bu çalışma bazı öz disiplin ve zihniyet ayarını gerektirir, negatif yerine pozitif odaklanmak için kendini eğitmek gerektiği anlamına gelir. Bu pratik ve kalıcılık gerektirir. Öğrenmek belki uzun süre alabilir hatta hazır olunduğunda bile negatif bölgeye geri dönmek ile sonuçlanabilmektedir. Değerlendirme yaparken doğrulara ulaşmada net olunmalıdır. Konunun uzmanı olarak görülen hakemlerin, antrenörlerin kararlarını kabul etmeli, tereddüt edilen durumlarda sportmence açıklama talep edebilirler.
Endişe ve kaygı, çocuklarını spor yaparken izlemeyle gelen ebeveynlerin eğlence zevkini ortadan kaldırabilir. Yapılacak en ufak bir hata bu zevkin yerine hırs, öfke, uzlaşmadan uzak bir görüntü çizilmesine yol açabilir. Amacın spor yapmak olmasından çıkıp çocukların mutsuzluğuna sebep olabilir. O gün için haklı olduğunuzu ispatlamak için geçen sürede sizleri taklit eden çocuklarınızda kalıcı davranışlara yol açabilir. Bu belki de en güzel ve en çok bir arada bulunma fırsatı olduğunuz bu günlerin mutluluğu doya doya yaşamanızı engelleyecek bir olgudur. Doğru olan bunun farkına vararak bu davranışlardan uzak durmaktır. Farkına varmadan çocuklar büyüyecek ve zamanın nasıl geçtiği fark bile edilmeyecektir. Bu konuda tek dileğimiz, endişe ile korkudan uzak durarak, çevredeki kişilere güvenerek mutlu ve huzurlu zaman harcamaktır.
Spor yapılması için her imkanı hazırlayan bir düşünceden çocuklarınıza zarar geleceğini aklınıza bile getirmeyin ve değerini göz ardı etmeyin.
Sağlıklı, mutlu, huzurlu ve gelişimci ortamları hazırlamak bizlerin elindedir!!!!!
Dr. Nejdet ÇÖVEN
Manisa Basketbol İl Temsilcisi